'Alles van waarde is weerloos'

‘Alles van waarde is weerloos’.

Steeds komt deze zin in mijn gedachten, afgelopen weken, tijdens de perikelen rond de kabinetsformatie en de plannen in het regeerakkoord.  Het klinkt negatief en dat past eigenlijk niet bij mij en mijn kijk op  de wereld. Toch blijft die zin maar zoemen. ‘Alles van waarde is weerloos’  Even googelen leert dat de zin een regel is uit een gedicht van Lucebert. Dat gaf een aha erlebnis, o, ja, dat was het.

Het zinnetje haakt zich vast en roept vragen op: Is kunst en cultuur van waarde en dus weerloos?
 ‘ I value the arts’staat op mijn twitter account. Ja, natuurlijk, ik ben een zangeres. Ik kom in het verweer als een toekomstige regering zo dreigt om te gaan met wat ik als waardevol beschouw. Eigen belang? Geldt de waarde alleen voor mij en mijn collega’s die in hun portemonnee worden getroffen door deze exorbitante bezuinigingsdrift op kunst en cultuur? En blijken we ondanks het verweer toch weerloos uiteindelijk. Of strekt de waarde zich breder uit en is kunst een goed dat juist hoort in een cultuur,  dat gewaardeerd wordt door een brede laag van de bevolking en als zodanig ook wordt gehonoreerd?

Ik ging naar de expositie Rembrandt versus Caravaggio een jaar of wat geleden. Het was erg druk in het Van Gogh museum. Er liepen mensen van heel veel verschillende nationaliteiten. Het trof en raakte mij enorm dat zoveel verschillende mensen deze prachtige schilderijen bekeken, die eeuwen geleden gemaakt zijn. Ik voelde een enorme verbondenheid door de tijd en door de ruimte. Al deze mensen hier, nu ,voor al die schilderijen van toen. Samen genietend van de bewaard gebleven schoonheid.  Voor mij was het een ontroerende en enorm waardevolle belevenis.

Ik zag het nieuwjaarsconcert  met het Nederlands Blazersensemble. Kinderen, volwassenen, vele nationaliteiten, van hier en daar, muziek van toen  nu. Schoonheid, vrolijkheid, ernst, bezininning. Verbondenheid door tijd en ruimte. Ontroering en voor mij wederom een heel waardevolle beleving. Er raakt iets dat wezenlijk voelt. Hier gaat het om; we zijn één in het beleven van deze schoonheid, we horen bij elkaar, de muziek verbindt heden en verleden en verschillende nationaliteiten met elkaar. Zo zijn er veel kunstuitingen die mij en met mij velen raakten en zullen raken.
Het heeft een eeuwigheids waarde; het creëert  een gevoel van rust, liefde, en verbondenheid. Maar al schrijvende besef ik dat het vaag is en subjectief, niet meetbaar en niet voor ieder het zelfde en misschien is dat dan wat het weerloos maakt?

De uitspraak van de naam Lucebert ( pseudoniem voor Lubertus Jacobus Swaansdijk ) is Loetsje-bert, van Italiaans 'luce' (=licht) en Germaans 'bert' (=licht), dus tweemaal licht, leert Wikipedia mij. Dit geeft wellicht weer een beetje hoop. Tweemaal licht! Mensen blijven behoefte hebben aan licht, aan schoonheid, kunst zal blijven bestaan als oer uiting van de mensheid zelf.  Muziek kan helend werken. Een schilderij  streelt het gemoed, de trilling en energie van een stem brengt verlichting  voor wie het wil horen en zien. In het donker kunnen we niet leven.  Ik ervaar kunst als een noodzakelijke levensbehoefte en hoop met mij velen. Misschien helpt nu  alleen kwantiteit  kwaliteit te behouden, en hetgeen van waarde is minder weerloos te maken.

Marjolein Koetsier,  2010-10-06